Kontrast:
A
A
A
pl en uk de
O Szlaku Centralnego Okręgu Przemysłowego

Szlak Centralnego Okręgu Przemysłowego prowadzi przez punkty związane z ideą COP. Dawne fabryki, przedsiębiorstwa, zabytki techniki, muzea oraz miejsca zamieszkania dawnych robotników, kadry technicznej i luksusowe, modernistyczne wille dyrektorskie stanowią cenne świadectwo historii ostatnich lat dwudziestolecia międzywojennego.


Centralny Okręg Przemysłowy (COP) powołano do życia decyzją sejmu Rzeczypospolitej Polskiej 5 lutego 1937 r. Jego plan dojrzewał jednak przez lata, a w 1936 r. zyskał skrystalizowany kształt za sprawą czteroletniego planu gospodarczego autorstwa wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego. Projekt ten skoordynowano z sześcioletnim planem rozbudowy polskich sił zbrojnych opracowanym w tym samym czasie w Ministerstwie Spraw Wojskowych i Sztabie Generalnym. Ostateczne założenia COP zmieniały się aż do wybuchu II wojny światowej.

U podstaw budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego leżały przede wszystkim konieczność przygotowania kraju na wypadek wojny oraz chęć pobudzenia gospodarczego najbardziej zaniedbanych obszarów naszego terytorium. W obliczu toczącego się w Europie wyścigu zbrojeń Polska była zmuszona podjąć wysiłek na rzecz rozbudowy przemysłu wojennego przy jednoczesnym pobudzeniu produkcji cywilnej. Tylko kompleksowe działania mogły stać się skuteczną odpowiedzią na wyzwania stawiane pod koniec lat 30. XX w. przed młodym organizmem państwowym.

 

Szlak COP
Na szlaku znalazły się następujące miejscowości: Rzeszów, Nowa Sarzyna, Stalowa Wola, Nowa Dęba, Skopanie, Mielec, Pustków, Pustynia (stanowiąca obecnie część Dębicy), Dębica oraz Sędziszów Małopolski. W każdej z nich wyznaczona została trasa spacerowa, prowadząca przez obiekty związane z czasami COP-u.

 

Idea szlaku
Szlak Centralnego Okręgu Przemysłowego to specyficzna propozycja turystyczna – zamiast historycznych zamków i pałaców, założeń ogrodowych czy bogactwa podkarpackiej przyrody, zobaczymy tu zabudowania fabryczne, pozostałości kolonii robotniczych, majsterskich, inżynierskich oraz wille dyrektorskie. Na trasach znajdziemy punkty takie jak: tama, basen ze skocznią czy kaplica, jak również muzea, których celem jest pielęgnowanie pamięci o minionych latach. Wędrując śladami COP-u warto skupić się na detalu, przyjrzeć konstrukcjom i wykończeniu budynków, posłuchać historii z dawnych lat czy zbadać procesy produkcji. Wszystkie te elementy składają się na fascynujący obraz przemysłowego skoku końcówki lat dwudziestolecia międzywojennego.

Rzeszów
W Rzeszowie na trasie znajduje się kilkanaście punktów. Zwiedzanie zaczynamy od dawnego Hotelu Rzeszów przy ul. Asnyka 10. Budynek ten został zaprojektowany przez warszawskiego architekta Zygmunta Tarasina dla barona Stefana de Roppa z Poznania, wszechstronnie wykształconego człowieka, który od 1926 r. pełnił funkcję dyrekt... czytaj więcej
Nowa Sarzyna
Trasa w Nowej Sarzynie rozpoczyna się w rejonie dworca autobusowego i kolejowego, przy ul. Kolejowej. Przechodzimy przejściem nad torami, wychodząc na ul. Towarową. Dalej kierujemy się wzdłuż torów do skrzyżowania z ul. Jana Pawła II, a następnie skrzyżowania z ul. 1 Maja. Ul. 1 Maja pokonujemy ok. 900 m, do skrzyżowania z ul. Piłsudskie... czytaj więcej
Stalowa Wola
Trasa w Stalowej Woli rozpoczyna się w pobliżu dworca autobusowego oraz stacji kolejowej Stalowa Wola Centrum. Kierujemy się ul. Okulickiego do skrzyżowania z ul. Popiełuszki, a następnie skręcamy w ul. Wolności, gdzie zlokalizowany jest pierwszy punkt trasy – osiedle dawnej Kolonii Urzędniczej.   czytaj więcej
Nowa Dęba
Zwiedzanie trasy Centralnego Okręgu Przemysłowego w Nowej Dębie zaczynamy od oddalonej od zabudowań, położonej w otoczeniu lasu, wieży ciśnień. Znajdziemy ją na południu kompleksu, kierując się od centrum miasta (ul. Rzeszowskiej, dworca autobusowego) ul. 1 Maja i ul. Mickiewicza (mijając pierwsze bloki dla robotników – nr 1, 3 i 5... czytaj więcej
Skopanie
Trasa rozpoczyna się przy przystanku autobusowym, w pobliżu kościoła pw. Miłosierdzia Bożego. Z ul. Jana Pawła II 26 szlak skręca w ul. Sikorskiego, wzdłuż której rozlokowane są obiekty osiedla Pabianickiej Fabryki Bawełnianej „Krusche i Ender”.   czytaj więcej
Mielec
Trasa w Mielcu rozpoczyna się w pobliżu stacji PKP i nowego dworca autobusowego (ul. Głowackiego). Osiedle to pierwszy punkt trasy. Ulice w sieci osiedlowej nie miały nazw aż do 1957 r., kiedy tzw. osiedle zakładowe zostało przekazane przez WSK Mielec na własność miasta. W latach 1938–1939 jedynie dzisiejsza aleja Niepodległości miała pat... czytaj więcej
Pustków
Trasa rozpoczyna się na przystanku autobusowym, przy ul. Kolejowej, nieopodal skrzyżowania z ul. Słoneczną. Kierujemy się w ul. Słoneczną, dochodząc do pierwszych zabudowań osiedla dawnej Wytwórni „Lignoza”. czytaj więcej
Pustynia
Trasa rozpoczyna się na przystanku autobusowym przy ul. Sandomierskiej, nieopodal skrzyżowania z ul. Metalowców (droga wojewódzka relacji Tarnobrzeg – Dębica). Kierujemy się na północ, w stronę skrzyżowania i skręcamy w lewo. Dalej, po ok. 300 m, wchodzimy w ul. Mościckiego. Po przejściu kolejnych 300 m, w pobliżu bocz... czytaj więcej
Dębica
Trasa w Dębicy rozpoczyna się na placu Sybiraków, w pobliżu dworca autobusowego i stacji kolejowej. Kierujemy się ul. Głowackiego, następnie ul. Staszica, w stronę dawnych zakładów Stomil (obecnie Firma Oponiarska Dębica S.A.). Pierwszym punktem na trasie jest brama wjazdowa, zlokalizowana przy skrzyżowaniu z ul. 1 Maja. czytaj więcej
Sędziszów Małopolski
W Sędziszowie Małopolskim trasa prowadzi do dawnego Zakładu Przemysłu Pomocniczego COP – obecnie „PZL Sędziszów” S.A. Z dworca kolejowego i autobusowego, przy ul. Kolejowej. Kierujemy się w pobliską ul. Wesołą do skrzyżowania z ul. Armii Krajowej, a następnie wzdłuż ul. Armii Krajowej przechodzimy ok. 500 me... czytaj więcej