Szlak Centralnego Okręgu Przemysłowego na starej fotografii, czyli o „Jadernówce” w Mielcu

RODZINA JADERNYCH W MIELCU

Początki fotografii w Mielcu to rok 1898, kiedy to w mieście pojawia się August Jaderny. Bardzo szybko zyskał popularność jako fotograf, dlatego postanowił pozostać w Mielcu na dłużej. Tym bardziej, że powiększyła mu się rodzina. Na świat przyszedł syn – Wiktor.  To też zmobilizowało go do budowy domu, który był gotowy w 1906 roku.

Jego architektura została dobrze przemyślana. W parterowym budynku znajdowała się zarówno część mieszkalna jak i pracownia fotograficzna. Wejście, usytułowane od strony głównej drogi, prowadziło do klatki schodowej. Stąd można było na prawo wejść do mieszkania, a na lewo do poczekalni wraz z pracownią. To właśnie w niej znajdowała się altana fotograficzna. Wykonano ją zgodnie z panującymi w tamtych czasach wzorcami. W celu dobrego jej doświetlenia, północna ściana wraz z częścią dachu została przeszklona. Zamontowano też rolety, aby móc regulować ilość światła, które wpadało do pomieszczenia. Mielecki fotograf dobrze usytuował swój zakład. Powstał on przy drodze prowadzącej do dworca kolejowego.  Dodatkowo, na zewnątrz obiektu zamontowano duży i dobrze widoczny napis FOTOGRAF. Dziś określilibyśmy go banerem lub szyldem. To właśnie w tym obiekcie, będącym dziś zabytkiem, przez prawie 80 lat rodzina Jadernych prowadziła zakład.

JADERNÓWKA JAKO MUZEUM

Obecna nazwa zabytku, jest niczym innym jak nawiązaniem do jego właścicieli. Zakład fotograficzny prowadzony od początku był przez Augusta, a po jego śmierci zajął się nim jego syn – Wiktor. Obaj Panowie zajmowali się dokumentacją życia codziennego mieszkańców Mielca. Na niejednej fotografii utrwalili XX-wieczny Mielec.

Dom rodziny Jadernych funkcję muzealną pełni od 1987 roku. Najpierw jako miejsce wystaw, później jako gmach główny Muzeum Regionalnego. A po przeniesieniu siedziby, już jako muzeum z kolekcją fotograficzną. Początkowo w zbiorach instytucji znajdowały się pamiątki po rodzinie, zbiór fotografii oraz wyposażenie z tutejszego zakładu, czyli kilka aparatów i szklane negatywy. Z czasem to się jednak zmieniło. Od 1996 roku muzeum rozpoczęło powiększanie swojej kolekcji. Nowe eksponaty nie są związane z rodziną Jadernych, wpisują się jednak w temat główny całej kolekcji. W ten sposób powstał duży zbiór przedmiotów, ponad 5 tysięcy eksponatów, związanych z historią fotografii. Są to fotografie, archiwalne negatywy, stare aparaty, prasa tematyczna, lampy błyskowe, kamery, obiektywy i inne sprzęty niezbędne w pracy fotografa. W skali kraju, zbiór ten pod względem wartości zajmuje wysokie miejsce. Dodatkowym atutem tego miejsca prócz bogatych zbiorów jest fakt, że prezentowane są one w danym zakładzie fotograficznym. Warto zaznaczyć, że zachował się oryginalna altana fotograficzna.

Obecnie zabytek wraz z pobliskim budynkiem jest filią Muzeum Regionalnego w Mielcu. Mieści się tu stała ekspozycja prezentująca zbiory z zakresu fotografii. Jest to jeden z czołowych w naszym kraju tak dużych zbiorów. Eksponaty pochodzą nie tylko z Polski, część z nich sprowadzona została z zagranicy.

MIELEC NA SZLAKU CENTRALNEGO OKRĘGU PRZEMYSŁOWEGO

Mielec na szlaku COP znalazł się za sprawą działającej tutaj Wytwórni Płatowców nr 2 PZL. Robotnicy i dyrektorzy mieszkali w specjalnie dla nich wybudowanych koloniach robotniczych. One także, znajdują się na trasie szlaku. Cóż jednak na tym szlaku robi Muzeum Fotografii? Odpowiedź jest prosta. Instytucja ta w swoich zbiorach posiada fotografie, które wykonano w czasach, gdy powstawała w Mielcu fabryka w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego. Prezentowane na nich jest przede wszystkim życie mieszkańców Mielca i okolicy.

NIE TYLKO ATRAKCJE RZESZOWA

Wybierając się na Podkarpacie wiele osób zastanawia się, co zobaczyć w Rzeszowie. Warto jednak nieco rozszerzyć to pytanie. Kraina Rzeszów – miasto i region obfituje w liczne atrakcje turystyczne. Wśród nich do najpopularniejszych nalezą Zamek w Łańcucie, Kolejka Pogórzanin czy Rzeszowskie Piwnice. Oprócz nich jest jednak wiele ciekawych, trochę mniej znanych miejsc, które zasługują na uwagę.  Do nich należy właśnie Muzeum Fotografii „Jadernówka” w Mielcu. Miejsce które z pewnością przypadnie do gustu pasjonatom fotografii.

Fot. Archiwum Muzeum Historii Fotografii "Jadernówka" w Mielcu